Honorat Koźmiński urodził się w Białej Podlaskiej 16 października 1829 r. jako drugie dziecko Stefana Koźmińskiego (powiatowego architekta) i Aleksandry z Kahlów. Na chrzcie św. otrzymał m.in. imię Wacław i tym posługiwano się w domu. Miał czworo rodzeństwa przyrodniego i troje rodzonego. Wychowany został w atmosferze religijnej. Szkołę podstawową skończył w rodzinnej miejscowości, zaś gimnazjum w Płocku. Wtedy właśnie (ze względu na pracę ojca) rodzina przeniosła się do Włocławka (1840 r.).

Środowisko szkolne okazało się zlaicyzowane i Wacław stracił wiarę. W 1844 r. rozpoczął studia w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie na wydziale budownictwa. Dnia 23 kwietnia 1846 r. został niesłusznie aresztowany (oskarżony o spisek przeciw caratowi) i osadzony w Cytadeli Warszawskiej, gdzie przeżył kryzys religijny. Walczył z cierpieniem fizycznym, a także z Bogiem i z sobą. Zwyciężyła - jak sam wyznawał - łaska, wyproszona dzięki modlitwom matkij przez przyczynę Matki Najświętszej. W święto Wniebowzięcia tegoż roku przeżył nawrócenie, a 27 marca 1847 r. został zwolniony z więzienia. Odbył spowiedź, którą zapoczątkował nowe życie.

Po głębokim przemyśleniu i modlitwie, 19-letni młodzieniec skierował swoje kroki do Zakonu Ojców Kapucynów w Warszawie, gdzie od 8 grudnia 1848 r. rozpoczął formację duchową jako syn św. Franciszka. Święcenia kapłańskie przyjął 27 grudnia 1852 r.

Jako zakonnik i kapłan pełnił obowiązki spowiednika, nauczyciela religii, kaznodziei i misjonarza ludowego, dyrektora III Zakonu Franciszkańskiego, promotora Żywego Różańca, sekretarza prowincjalnego, wykładowcy seminarium zakonnego, definitora i przełożonego klasztoru. Od 1855 r. rozpoczął swoją szczególną misję - dzieło zakonotwórcze, które zaowocowało 26-cioma zgromadzeniami: męskimi, żeńskimi, trzema habitowymi (w tym jedno kontemplacyjne), a przede wszystkim niehabitowymi, z których do dziś istnieje 17.

Dzieło to z wielkim zapałem apostolskim realizował głównie w Zakroczymiu - niewielkiej miejscowości koło Płocka - gdzie po kasacie klasztoru w Warszawie (27/28 listopada 1864r.) wywieziono go razem z innymi zakonnikami. Okazało się, że w warunkach internowania potrafił znaleźć nowe sposoby ewangelizowania. W krótkim czasie ujawnił się jego charyzmat spowiednika i kierownika duchowego oraz kaznodziei. Zakroczym stawał się coraz bardziej znanym miejscem spotkań, głównie przy konfesjonale, i to nie tylko Polaków, ale m.in. ludzi z Litwy, Ukrainy, Podola. Oczekiwanie na spowiedź u o. Honorata trwało często po kilka dni. W ciągu 28 lat tej formy duszpasterzowania zrodziły się wspólnoty zakonne, ale także ponad 60 tysięcy zapisanych stron listów, kazań oraz dzieł drukowanych. W ten sposób o. Honorat zaspakajał brak literatury religijnej i modlitewników, pomocnych do przeżywania nabożeństw parafialnych albo do prywatnego odmawiania.

Dnia 5 maja 1892 r. klasztor w Zakroczymiu został przez władze carskie skasowany, a zakonnicy przewiezieni do klasztoru w Nowym Mieście nad Pilicą Ten okres życia był dla o. Honorata naznaczony wieloma cierpieniami, zwłaszcza duchowymi. Za wielkie dzieło płacił wysoką cenę. Kiedy nie mógł posługiwać w konfesjonale, z jeszcze większą intensywnością poświęcił się pracy pisarskiej. Wtedy to powstało kilkadziesiąt pozycji książkowych, z których część do dziś pozostała w rękopisach.

Zmarł 16 grudnia 1916 r. w wieku 87 lat, z czego 68 przeżył w zakonie. Jego pogrzeb, mimo trwającej pierwszej wojny światowej, był wielką uroczystością. Wszyscy obecni byli przekonani, że odprowadzają na wieczny spoczynek świętego kapłana i zakonnika. Jeden z naocznych świadków powiedział, że życie O. Honorata może określić jednym słowem: "Chodził zawsze z Bogiem ".

Służki w sanktuarium bł. Honorata w Nowym Mieście

W 1929 r. rozpoczęto starania o beatyfikację, które wznowiono w 1949 r. Proces informacyjny rozpoczął się 7 kwietnia 1949 r., a zakończył się 12 stycznia 1951 r. Proces nad badaniem Jego pism zakończył się 15 kwietnia 1969 r., a 5 kwietnia 1974 r. został wydany o nich dekret. Ojciec św. Jan Paweł II 16 października 1988 r. włączył Go do grona błogosławionych. Powiedział wtedy o naszym Założycielu m.in.:

"Honorat Koźmiński - kapłan i apostoł. Wytrwały szafarz sakramentu przebaczenia i pojednania, a jego heroiczna wprost posługa w konfesjonale była prawdziwym kierownictwem duchowym. Posiadał głęboki dar odkrywania i ukazywania dróg Bożego powołania. Był człowiekiem wytrwałej modlitwy, zwłaszcza adoracji Najświętszego Sakramentu. Zatopiony w Bogu, był równocześnie otwarty na rzeczywistość ziemską.

Wskazywał drogę do doskonałości, która rodziła się z lektury Ewangelii i kontemplacji. Zachęcał do pozostania w swoim środowisku i naśladowania Jezusa i Maryi w Nazarecie, do praktykowania rad ewangelicznych w ukryciu, bez zewnętrznych oznak. Poprzez swoje córki i synów duchowych starał się odrodzić w społeczności ducha gorliwości pierwszych chrześcijan, a docierał przez nich do wszystkich środowisk.

Dziś odbiera chwalę ołtarzy w Kościele. Pokazuje nam, jak odczytywać "znaki czasu". Jak trwać po Bożemu i działać w naszych trudnych czasach. Uczy, jak w duchu Ewangelii rozwiązywać trudne sprawy i zaradzać ludzkim potrzebom u progu trzeciego tysiąclecia od czasu, gdy "Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć i dać swoje życie na okup za wielu".